Parkovi prirode kojim gazduje JP „Srbijašume” mesta gde caruju očuvani prirodni ekosistemi i živopisni pejzaži

Na području na kojem gazduje JP „Srbijašume” postoji šest parkova prirode: „Stara planina”, „Golija”, „Sićevačka klisura”, „Zlatibor”, „Radan” i „Veliki Jastrebac”. Ova područja su,

 

kako piše u Zakonu o zaštiti prirode, dobili takav status zbog „dobro očuvanih prirodnih vrednosti sa pretežno očuvanim prirodnim ekosistemima i živopisnim pejzažima, namenjena očuvanju ukupne geološke, biološke i predeone raznovsnosti”...

 

Konkretno, Park prirode „Stara planina”, prostire se na delu Grada Zaječara, i opština Knjaževc, Pirot i Dimitrovgrad. Taj status su dobili 1997. godine kao područje koje obiluje raznovrsnošću biljnog i životinjskog sveta. Od ugroženih vrsta flore, kao što su mužica, bor krivulj, rosulja, preko više vrsta retkih ptica – riđi mišar, suri orao, stepski soko, sivi soko.... do sisara koji predstavljaju pravu retkost – ris, medved, slepo kuče, veliki sivi puh, voluharica, tekunica... 

 

Po lepoti i raznovrsnosti Golija je jedna o najprivlačnijih planina, koja je Parkom prirode proglašena 2001. godine. Tu su zastupljene bukove šume, zatim mešovito lišćarsko četinarske šume, a neki njihovi delovi imaju karakter prašume. Osim planinskog javora, utvrđeno je i prisustvo čak 29 vrsta iz familije orhideja, što je 50 odsto od ukupnog broja koji se odnosi na zapadnu Srbiju. Ovo područje nastanjuju 53 odsto vrsta sisara, što čini oko 50 odsto vrsta koje su do sada registrovne na celoj teritoriji Srbije. Od slepog kučeta, medveda, vuka, lisice do retkih ptica – male sove, sivog sokola, planinskog detlića.

 

Park prirode „Golija”, foto: JP „Srbijašume”

 

U Parku prirode „Sićevačka klisura”, koji se nalazi u jugoistočnom delu Srbije, gnezdi se jedan od poslednjih parova surog orla kod nas. A na izlazu iz kanjona, na uzvišenju Oblik, nalazi se zajedničko stanište dva tercijarna relikta i balkanska endemita – srpske ramonde i Natalijine ramonde. U toj klisuri raste i žalfija, divlji jorgovan, mečja leska, divlja višnja...

 

Park prirode „Sićevačka klisura”, foto: JP „Srbijašume”

 

Park prirode „Zlatibor” nalazi se na teritoriji Čajetine, Užica, Nove Varoši i Priboja. Na tom području dominiraju autotohne šume crnog bora i mešovite šume crnog i belog bora koje su svrstane u proritetna Natura 2.000 staništa. Ima i strogo zaštićenih vrsta munike, breze, klokočika, drena. Zabeleženo je i i prisustvo 18 vrsta vodozemaca i gmizavaca, što čini oko 40 odsto od ukupnog broja koji se naseljavaju na teritoriji Srbije. Područje Zlatibora uvršćeno je u odabrana područja za dnevne leptire, a tu se gnezdi i oko 150 vrsta ptica. Zanimljivo je da je na ovom području nastanjeno čak 42 odsto od svih do sada registrovanih vrsta ptica u Srbiji.

 

Park prirode „Zlatibor”, foto: JP „Srbijašume”

 

Park prirode „Radan” prostire se na teritoiji opština Kuršumlija, Bojnik, Lebane, Medveđa i Prokuplje. Na tom području nalazi se oko 10 odsto flore balkanskog pluostrva i oko 22 odsto flore Srbije. A oko 30 odsto ukupnog broja ptica nalazi se na Radanu, među kojima su i gnezdarice koje su od međunarodnog i nacionalnog značaja zaštite.

 

Park prirode „Radan”, foto: JP „Srbijašume”

 

Park prirode „Veliki Jastrebac” nalazi se na teritoriji Kruševca, Prokuplja, Blaca i Aleksinca. On je stavljen pod zaštitu radi očuvanja sastojina šuma planinskog javora prašumskog tipa, a koje su okružene šumama planinskog javora sa bukvom. Na tom prostoru evidentirano je više destina zaštićenih vrsta gljiva, ptica, vodozemaca, gmizavaca, sisara.

 

Park prirode „Veliki Jastrebac”, foto: Zavod za zaštitu prirode Srbije

 

Tako recimo, evidentirano je 99 vrsta ptica od 369 koje su do sada registrovane u Srbiji, zatim 287 makrogljiva, što je oko 10 odsto diverziteta Srbije. Jastrebac je upravo zbog toga područje od nacionalnog i međunarodnog značaja.

 

Svetlana Vojinović  / GZS